Thông Tin Giới Thiệu

 

Cuộc sống của lớp dân cư đầu tiên

Theo xu hướng phát triển chung của các quốc gia Đông Nam Á thời ấy, đại bộ phận cộng đồng dân cư trên vùng cao Tây Ninh- Vàm Cỏ Đông đã rời ruộng rẫy đến châu thổ nhiều sông rạch cùng sinh sống, làm ăn với nhóm người "ngoại nhập". Họ học nhiều nghề mới, tiếp nhận nhiều tri thức khoa học - kỹ thuật và cả tôn giáo mới, tạo lập cuộc sống phù hợp với môi trường sông nước, với thiết chế xã hội "đô thị” kiểu Ấn Độ xưa. Đồng bằng châu thổ sông Cửu Long dần trở thành vùng đất trù phú, một chốn "đô hội” năng động, văn minh vào bậc nhất Đông Nam Á thời đó (thế kỷ I -VII), một nhà nước lớn theo thể chế chính trị, tôn giáo Ấn Độ đã hình thành có quyền lực chi phối cả vùng hạ lưu sông Cửu Long - hải đảo Đông Nam Á được sử cũ Trung Hoa gọi là Phù Nam.

Những di tích của cư dân thời ấy ở châu thổ sông Cửu Long có đến hàng chục nơi được khảo cổ học gọi chúng là di tích văn hóa Óc Eo (là một hải cảng của đế đô Vương Quốc Phù Nam nằm ở ranh giới giữa hai tỉnh An Giang và Kiên Giang).

Vùng đất cũ Tây Ninh – Vàm Cỏ một thời là trung tâm nông nghiệp phát triển do sự di chuyển dân cư và chuyển dịch kinh tế đã nhanh chóng trở nên hoang vắng kéo dài vài trăm năm. Phải đến thế kỷ VI - VII mới bắt đầu có sự hưng khởi trở lại do có sự di chuyển dân cư từ châu thổ sông Cửu Long lên các vùng đất cao để tránh thiên tai, địch họa và để vượt qua cuộc khủng hỏang kinh tế - chính trị của Phù Nam. Những cộng đồng cư dân có gốc bản địa xa xưa lại trở về “đất cũ” với hành trang truyền thống đã có nội dung mới tiến bộ hơn văn minh hơn. Trong khoảng thế kỷ thứ VII -VIII trên đất cũ Tây Ninh, họ đã dựng lên hàng trăm ngôi tháp bằng gạch mà đến nay chỉ còn lại hai địa điểm lưu tồn không toàn vẹn cấu trúc tháp thờ xưa là Chót Mạt. Ngoài việc xây tháp, cư dân Tây Ninh thời đó còn tạc nhiều tượng thần, vật thiêng bằng đá hoặc đúc bằng đồng để thờ.

Thời ấy “nơi nơi có đền tháp, chốn chốn có thần linh”, tôn giáo Bà la môn phát triển "thịnh vượng". Tầng lớp tăng lữ, tu sĩ Ba la môn giữ vai trò rường cột trong xã hội. Với lao động theo niềm tin vào thần linh cao cả, dân chúng nô lệ lúc bấy giờ đã góp phần quan trọng nhất cho sự phát triển về kinh tế - văn hóa của quốc gia Thủy Chân Lạp tồn tại trong khoảng thế kỷ VII -VIII sau công nguyên.

Từ thế kỷ thứ IX về sau, với sự hình thành vương quốc Ăngco - Campuchia trên vùng trung lưu và biển hồ sông Mekong, vùng Nam Bộ biến thành vùng tranh giành ảnh hưởng của các thế lực chính trị các vương quốc lớn bấy giờ (Ăngco - Chămpa - Java ) cộng đồng cư dân nơi vùng đất một thời phát triển phồn vinh về kinh tế, đặc sắc và rực rỡ về văn hóa phải lưu tán đến vùng đất khác trong nội địa hoặc phải rời đến những hải đảo xa xôi.

Địa bàn Tây Ninh cũng là "vùng đệm" giữa các quốc gia cổ đại nên cư dân cũng phải lưu tán đến những vùng đất khác. Những di tích của những cư dân tại chỗ vào thời này trên đất Tây Ninh cho đến nay rất hiếm thấy. Một đứt đoạn thứ hai (đứt đoạn thứ nhất: sau thời đại đồ đá, dân cư Tây Ninh - Vàm Cỏ tràn xuống đồng bằng sông Cửu Long) của văn hóa lịch sử diễn ra ở đây và kéo dài nhiều thế kỷ cho đến khi xuất hiện các cộng đồng dân cư mới trên đất Tây Ninh ngày nay.

Theo các nguồn sử liệu phương Tây thì từ đầu thế kỷ XVII, người Việt đã đến định cư khai phá vùng Sài Gòn - Gia Định. Họ cùng với cư dân địa phương - người Khơ me khai phá các khu vực chợ Quán, Tân Định, Bà Chiểu, Gò Vấp… kéo dài đến Hóc Môn và dọc theo trục lộ đi về phía Tây Ninh. Thành phần chủ yếu là nông dân và thợ thủ công nghèo khổ ở các tỉnh phía ngoài bị cùng chủ yếu là nông dân và thợ thủ công nghèo khổ ở các tỉnh phía ngoài bị cùng cực, điêu đứng vì tai họa chiến tranh, bị giai cấp phong kiến áp bức, bóc lột tàn bạo không thể sống nổi, buộc phải rời bỏ làng xóm, quê hương đi một mình hoặc đem theo cả vợ con cùng bè bạn, xóm giềng vào vùng đất mới xa xôi tìm con đường sống. Chính con số đông đảo những người nông dân nghèo khổ phải xiêu tán đó là nguồn cung cấp cho làn sóng di cư vào đất Ðồng Nai - Gia Định, nơi họ nghe nói có đất đai rộng lớn phì nhiêu chưa được khai thác. Ngoài ra còn những người trốn binh dịch; tù nhân bị lưu đày; lính đảo, giải ngũ; thầy lang; thầy đồ nghèo… kể cả một số người vốn đã giàu có nhưng vẫn muốn tìm nơi đất mới để mở rộng làm ăn.

Cũng vào thế kỷ XVII có một số lớn người Hoa từ Quảng Đông, Quảng Tây (Trung Quốc) đến vùng Ðồng Nai - Gia Định xin tị nạn và làm ăn sinh sống. Năm 1679 có khoảng 3.000 người, năm 1680 có 200 người do Mạc Cửu đưa đến vùng Hà Tiên.

Như vậy, cho đến những năm cuối thế kỷ XVII, cùng với người Hoa, người Khơ me, lưu dân người Việt đã đến định cư khai phá vùng Sài Gòn - Bến Nghé. Lúc này dân số tại đây đã lên tới 40.000 hộ với khoảng 200.000 người và chúa Nguyễn đã cho lập ra ở đây hai huyện (Phước Long và Tân Bình) với 2 dinh (Trấn Biên và Phiên Trấn) đều thuộc phủ Gia Định để tiến hành quản lý hành chính. Đất Tây Ninh lúc ấy là đạo Quang Phong thuộc phủ Gia Định với dân số ước khoảng 1.000 người.

Từ đây, công cuộc khai phá vùng đất Tây Ninh nói riêng và Nam Bộ nói chung bước sang thời kỳ phát triển mới, mạnh mẽ hơn, toàn diện hơn.